Zaev, Bytyqi dhe Petrov për masat e Këshillit Nacional të Startap-it: Legjislativa më e mirë dhe qasja në financa janë pjesë e një sërë masash për rritjen e përshpejtuar të kompanive startap
Masat e propozuara për rritjen e përshpejtuar të startap ekosistemit maqedonas, të përcaktuara për herë të parë në vend nga Këshilli Nacional i Startap-it, u prezantuan sot në një konferencë të përbashkët për shtyp nga kryeministri, Zoran Zaev, zëvendëskryeministri përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi dhe drejtori i Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik, Kosta Petrov.
Kryeministri Zaev theksoi se në katër vitet e fundit, Qeveria ka treguar se çfarë do të thotë të jesh partner i startap ekosistemit maqedonas. Kryeministri nënvizoi se në portofolin e Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik, vetëm në tre vitet e fundit, 605 projekte janë mbështetur përmes granteve të bashkëfinancuara, me mbi 85 milionë euro investim total, i cili është vërtet i pakrahasueshëm me periudhën para vitit 2017, kur u mbështetën vetëm 36 projekte dhe një investim total prej përafërsisht 1,5 milionë euro.
Nga investimet e përgjithshme deri në shtator të vitit 2021, 56% ose rreth 48 milionë euro janë fonde të siguruara nga Fondi, ndërsa 37 milionë euro janë investime vetanake të kompanive, që do të thotë se programet e FIZHT kanë inkurajuar një cikël të konsiderueshëm investimesh nga ndërmarrjet mikro, të vogla dhe të mesme. Fakti që 51% e portofolit të Fondit janë kompani startap, kryesisht të themeluara nga të rinjtë, është inkurajues. Sot po flasim për 326 kompani startap të mbështetura, në të cilat kemi investuar 18 milionë euro. Shumica e këtyre kompanive operojnë me sukses jo vetëm në tregun e brendshëm, por edhe krah për krah me markat e famshme botërore në tregun global. Qeveria, me të gjitha ministritë dhe institucionet e interesuara, do të ofrojë mbështetje reale. Ne do të ndërmarrim hapa për t’i bërë funksionale masat e propozuara, të cilat do ta bëjnë më të lehtë krijimin e politikave dhe strategjive për zhvillimin e startap ekosistemit maqedonas. Të gjithë do të punojmë së bashku për të përmirësuar rregulloren për zhvillimin e veprimtarisë së inovacionit. Në një botë që ndryshon vazhdimisht, ne do të luftojmë së bashku për të përmirësuar kushtet e punës, sepse pandemia Covid na ka treguar se duhet të jemi më fleksibilë dhe puna nga shtëpia është një normale e re për shumë kompani. Si Qeveri, është detyra jonë të përmirësojmë kushtet për qasje në financa, e cila kërkon zbritje të taksave dhe përjashtime për investitorët dhe startap-ët”, tha kryeministri Zoran Zaev.
Zëvendëskryeministri përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi, i cili është edhe kryetar i Këshillit Nacional i Startap-it, prezantoi detajet e tre shtyllave të dokumentit që lidhen me stimulimin e zhvillimit të ekosistemit, përmirësimin e punës kushtet për fillimet dhe përmirësimin e qasjes në financa. Zëvendëskryeministri informoi se masat e propozuara janë grupuar në tre shtylla: stimulimi i zhvillimit të startap ekosistemit, përmirësimi i kushteve të punës dhe përmirësimi i kushteve për qasje në financa.
“Shtylla e parë – stimulimi i zhvillimit të startap ekosistemit definitisht është i mundur dhe ne kemi akoma vend për ta zhvilluar këtë, edhe pse kemi bërë hapa kuantikë deri më tani. Vendosëm bashkërisht se është e nevojshme të përmirësohet legjislativa për zhvillimin e veprimtarisë inovative, të krijohen instrumente shtesë, të reja për të mbështetur startap-ët që do të jenë në rrjedha me trendet globale, të formohen Qendra për zhvillimin e startap-ëve, të përmirësohen kushtet e jetesës së nomadëve digjitalë si dhe të bëhet një regjistër i startap-ëve në Regjistrin Qendror të Republikës së Maqedonisë së Veriut. Lidhur me pakot e masave të përfshira në shtyllën e dytë, e cila duhet të përmirësojë kushtet e punës, janë planifikuar aktivitetet e mëposhtme: Mundësimi i regjistrimit të një lloji të ri të kompanisë, shoqëri më e thjeshtuar me përgjegjësi të kufizuar (SHTHPK); lehtësimi i procesit të likuidimit për kompanitë startap, rritja e fleksibilitetit të kushteve të punës, rregullimi i operacioneve jashtë selisë së kompanisë (punë nga shtëpia). Qasja në financa është një nga elementët më të rëndësishëm për zhvillimin e çdo projekti, në këtë pjesë vërtet përmes instrumenteve të Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik, ne kemi bërë hapa seriozë, mbështeten mbi 56% e vlerës totale të projekteve nga fondet e buxhetit të FIZHT, dhe gjithashtu mundësohet mbështetja me kredi të favorshme nga bankat komerciale, si dhe shërbimet e uebit të Amazon-it, megjithatë jemi dakord se mund të bëhet më shumë. Prandaj, në këtë shtyllë të masave propozojmë lehtësime për hyrjen e investitorëve të huaj, stimulime tatimore dhe lirime përjashtimet për investitorët, stimulimet tatimore dhe përjashtimet për startap-ët”, prezantoi masat e propozuara të miratuara nga Këshilli Nacional i Startap-it, zëvendëskryeministri për çështjet ekonomike Fatmir Bytyqi.
Drejtori i Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik Kosta Petrov theksoi se vizioni ynë është i thjeshtë – duke e pozicionuar Republikën e Maqedonisë Veriore si një qendër rajonale të startap-it.
“Së bashku me zëvendëskryeministrin Fatmirin, Bistrën, Gjorgjin, Anitën, Stefanin dhe Dejanin, me faktorët e startap ekosistemit, me donatorët e huaj dhe odat ekonomike, ne u ulëm në të njëjtën tryezë për herë të parë, dhe pyetëm veten – çfarë duhet bërë të gjithë ne, për t’ua mundësuar startap-ëve maqedonase zhvillimin më të shpejtë, qasje më të lehtë në financa dhe qasje më të lehtë në tregjet globale”, tha Petrov, drejtor i FIZHT, duke shtuar se detajet në lidhje me Fondin e parë shtetëror të investimeve aktualisht janë në përfundim, përmes të cilit, te startap-ët maqedonas do të investohen 200.000 deri në 1.5 milionë euro.
Drejtori Petrov kujtoi se përzgjedhja përfundimtare e kompanive që aplikuan në thirrjen publike “Startap 3” është duke u zhvilluar, të cilat do të mbështesin startap-ët maqedonas me 2 milionë euro dhe përmes thirrjes së vazhdueshme për komercializimin e inovacioneve, janë siguruar 8 milionë euro për startap-ët vendase dhe kompani novatore për të komercializuar produktet dhe shërbimet e tyre.
Prezantimi i plotë i masave të propozuara është në dispozicion në vijim e mëposhtme.