Справување со климатските промени 2022

Предизвикот има за цел да поттикне зголемување на т.н климатски активности, односно активности за развивање на иновативни технологии, производи и процеси за ублажување или прилагодување на последиците од климатски промени, што ќе придонесе кон глобалните напори за справување со климатските промени и поактивно вклучување на приватниот сектор во развојот на зелените бизниси и креирање на нови работни места во оваа област.

Натпреварувачите на овој предизвик треба да се пријават со предлог-проекти кои вклучуваат развој на иновативни, климатски/чисти технологии, производи и/или процеси кои придонесуваат кон ублажување или намалување на последиците од климатските промени.

Климатски технологии за ублажување или митигација (климатски технологии) се технологии и активности за ограничување на обемот или брзината на долгорочното глобално затоплување и на ефектите од него. Како пример за сектори каде се применуваат овие технологии се енергетика, индустрија и транспорт.

Примери за типични активности за ублажување:

• Намалување на емисиите на стакленички гасови или стабилизација во енергетиката, транспортот, индустријата и земјоделството преку примена на нови и обновливи извори на енергија, мерки за подобрување на енергетската ефикасност кај постоечките генератори, машини и опрема, или преку управување со побарувачката.
• Намалување на емисиите на метан преку управување со отпадот или третман на отпадните води.
• Развој, трансфер и промовирање на технологии и знаење како и градење на капацитети кои контролираат, намалуваат или спречуваат антропогени емисии на стакленички гасови, особено во управување со отпадот, транспортот, енергетиката, земјоделството и индустријата.
• Заштита и зајакнување на понорите и резервоарите на стакленички гасови преку одржливо управување со шумите, пошумување и повторно пошумување, рехабилитација на подрачја погодени со суши и опустинување.
• Истражување и мониторинг поврзан со ублажувањето на климатските промени.

Климатските технологии за прилагодување (Технологии за клима) се технологии и активности за намалување на ранливоста на општествените и биолошките системи на климатските промени и нивно прилагодување на глобалното затоплување. Како пример за сектори каде се применуваат овие технологии се земјоделство, здравство и шумарство.

Примери за типични активности за прилагодување:

• Поттикнување заштеда на вода во области каде се очекува зголемен притисок врз водата поради климатските промени.
• Промовирање на култури кои се отпорни на топлина и суша и методи за наводнување со кои се штеди вода за да се издржат климатските промени.
• Поттикнување на разновидна мешавина на практики за управување со шумите и видови дрва кои ќе обезбедат заштита од несигурностите кои ги носат климатските промени.
• Промовирање на промени во рибарските практики со цел да се постигне адаптација во бројноста и во целните видови. Воведување флексибилност во опремата што се користи, видовите кои се риболоват, рибните површини со кои се управува и локациите од каде се ловат.
• Спроведување мерки за спречување и управување со поплави, како што е управување со речен слив, повторно пошумување и обнова на мочуриштата.
• Развивање на итни мерки за превенција и подготвеност меѓу кои и осигурителни програми за справување со можните климатски катастрофи.

Спроведувањето на проектот може да биде до 12 (дванаесет) месеци.

Фондот врз основа на оправдани околности може да одобри продолжувања на спроведувањето на проектот до 6 (шест) месеци.

За финансирање на проекти во рамки на овој повик обезбеден е вкупен буџет од 7.500.000 (седум милиони и петстотини ијлади) денари.

За поединечен предлог проект, Фондот обезбедува финансирање до 90% (деведесет проценти) од вкупниот буџет за проектот, во максимален износ од 1.500.000 (еден милион и петстотини илјади) денари.

Од страна на Натпреварувачот треба да бидат обезбедени минимум 10% (десет проценти) од вкупниот буџет на проектот.

Средствата добиени од Фондот по која било друга основа или која било друга државна помош, нема да се сметаат за прифатливи средства за кофинансирање од страна на Натпреварувачот – корисник на финансиски средства од Фондот.

Доколку нема доволно квалитетни предлог проекти или не се исполнети условите за финансирање, Фондот го задржува правото да не додели финансиски средства.

Критериумите за подобност кои треба да ги исполни натпреварувачот се:

• да е трговско друштво основано согласно Законот за трговски друштва и регистрирано во Централниот регистар на Република Северна Македонија;
• годишните приходи на натпреварувачот да не надминуваат 10.000.000 (десет милиони) евра во денарска противвредност, според финансиските извештаи за претходните две фискални години;
• просечниот број на вработени да не надминува 250 вработени;
• Да не е поврзан (согласно Законот за трговските друштва) со друго претпријатие и/или ПЗУ чии годишни приходи надминуваат 10.000.000 (десет милиони) евра и просечен број на вработени да не надминува 250 во претходните две фискални години, освен во случај на поврзаност со високообразовна, односно научноистражувачка установа;
• против него да не е поведена стечајна постапка или постапка на ликвидација;
• да има подмирени доспеани обврски по основ на јавни давачки и придонеси;
• против него да не се отпочнати постапки за присилно извршување на доспеани парични побарувања;
• согласно Законот за контрола на државна помош и Уредбата за условите и постапката за доделување на помош од мало значење (de minimis) да ги исполнува следните услови:
  • да нема акумулирано повеќе од 000 (двесте илјади) евра помош од мало значење за период од три фискални години, вклучувајќи го и побараниот износ на средства од Фондот;
  • да нема акумулирано повеќе од 100.000 (сто илјади) евра помош од мало значење за период од три фискални години, вклучувајќи го и побараниот износ на средства од Фондот, ако претпријатието е активно во секторот за патен сообраќај;
  • да не е во потешкотии (претпријатие во потешкотии е претпријатие кое не е во можност да ги исполнува своите обврски од сопствените ресурси или со средства што може да ги добие од својот сопственик/акционерите или кредиторите, за да ги запре загубите, кои без надворешна интервенција од давателите на помош со сигурност ќе доведат до краткорочен и долгорочен престанок со работа на претпријатието) и
  • да не се занимава со производство на јаглен.

• Активности

  Предлог-проектот треба да опфати активности за развивање или примена на технологии, производи и процеси за ублажување или прилагодување на последиците од климатски промени.

  Активностите може да вклучуваат:

  • Развој на ново, иновативно решение во фази од потврден концепт до решение функционално во реална средина за целите на ублажување или прилагодување кон климатски промени;
  • Активности за тестирање на нов производ, услуга или модел за целите на ублажување или прилагодување кон климатски промени;
  • Активности за истражување и развој на климатски технологии;
  • Дизајн и развој на прототип на климатски технологии;
  • Активности за воведување на нова климатска технологија;
  • Активности за мултиплицирање на климатски технологии и/или активности во други средини и други целни групи;

  Горенаведената листа на активности не е ограничувачка.

  Трошоци прифатливи за финансирање

  • бруто плати со вклучени додатоци на плата дефинирани согласно Законот за работни односи (работа за празник, работа во недела, работа во смени, ноќна работа и др.) за лица кои се или ќе бидат вработени кај корисникот и директно учествуваат во реализација на проектот. Износите на бруто плати за вработените лица ангажирани на проектот треба да соодветствуваaт на воспоставените практики на корисникот пред почетокот на проектот, намалени за износот на потенцијална државна субвенција примена по основ на плата;
  • набавка и/или изнајмување на опрема и потрошни материјали за истражување и развој;
  • поддоговорни услуги за истражување и развој (пр. тестирање, лабораториски услуги и сл.);
  • ангажирање на експерти/советници за истражување и развој;
  • ангажирање на консултанти за потреби директно поврзани со резултатите на проектот (експертиза за иновациски менаџмент, финансиски менаџмент, мобилизација на средства, бизнис развој, маркетинг експретиза за тестирање на пазарот и валидација на потенцијалните корисници, правни работи, заштита на интелектуална сопственост и друго);
  • подготовка и поднесување на пријава за патент, заштита на трговска марка и/или индустриски дизајн;
  • канцелариска и деловна поддршка (наем на деловен простор, режиски трошоци, банкарски провизии, сметководствени услуги, хостинг и останати видови на оперативни трошоци поврзани со реализација на проектот) во максимален износ од 15% од вкупниот буџет на проектот.

  Листата на подобни трошоци не е исцрпна

  • трошоци за набавка на добра, услуги и работи од домашни јавни претпријатија, освен режиски трошоци;
  • трошоци за камата или долг на друга страна;
  • трошоци и провизии за минати или можни идни загуби или долгови;
  • покривање на загуби поради размена на валута, такси и казни;
  • трошоци за храна и угостителство;
  • трошоци за регрутирање на кадар (трошоци за објавување на оглас, провизии од агенции за вработување, трошоци поврзани за селекција на кандидати и слично) и трошоци за преселба;
  • купување на земја или згради, вклучувајќи и реновирање;
  • готовинскa исплата од наменската сметка на проектот;
  • извозни активности (трошоци директно поврзани со извоз на производи, со основање и работење на мрежа за дистрибуција и слично или за други тековни трошоци на Натпреварувачот поврзани со извозни активности);
  • годишни такси за одржување на патент (со исклучок на добро оправдани случаи проценети како дозволен трошок при евалуација на предлог проектите);
  • додатоци на плата во вид на регрес за годишен одмор, тринаесетта плата, работна успешност и слично;
  • трошоци за консултантски услуги обезбедени од страна на сопственик/иците на корисникот како и овластените лица на Корисникот (управител/директор);
  • трошоци за консултантски услуги обезбедени од страна на лица кои се вработени кај Корисникот;
  • наем на деловен простор од закуподавец кој учествува во активностите на проектот или е поврзано лице со корисникот на наградата;
  • набавка на товарни транспортни возила од страна на претпријатија кои вршат товарен патен транспорт за наем или надоместок;
  • набавка на патнички возила (со исклучок на добро оправдани случаи проценети како дозволен трошок при евалуација на предлог проектите);
  • трошоци за набавка на половна опрема;
  • данок на додадена вредност (ДДВ) за сите набавки од ставот 1 од овој член;
  • трошоци за директен маркетинг и
  • трошоци за реализација на активности кои претходно биле финансирани од други извори.

Трошоци неприфатливи за финансирање се:

• трошоци за набавка на добра, услуги и работи од домашни јавни претпријатија, освен режиски трошоци;
• трошоци за камата или долг на друга страна;
• трошоци и провизии за минати или можни идни загуби или долгови;
• покривање на загуби поради размена на валута, такси и казни;
• трошоци за храна и угостителство;
• трошоци за регрутирање на кадар (трошоци за објавување на оглас, провизии од агенции за вработување, трошоци поврзани за селекција на кандидати и слично) и трошоци за преселба;
• купување на земја или згради, вклучувајќи и реновирање;
• готовинскa исплата од наменската сметка на проектот;
• извозни активности (трошоци директно поврзани со извоз на производи, со основање и работење на мрежа за дистрибуција и слично или за други тековни трошоци на Натпреварувачот поврзани со извозни активности);
• годишни такси за одржување на патент (со исклучок на добро оправдани случаи проценети како дозволен трошок при евалуација на предлог проектите);
• додатоци на плата во вид на регрес за годишен одмор, тринаесетта плата, работна успешност и слично;
• трошоци за консултантски услуги обезбедени од страна на сопственик/иците на корисникот како и овластените лица на Корисникот (управител/директор);
• трошоци за консултантски услуги обезбедени од страна на лица кои се вработени кај Корисникот;
• наем на деловен простор од закуподавец кој учествува во активностите на проектот или е поврзано лице со корисникот на наградата;
• набавка на товарни транспортни возила од страна на претпријатија кои вршат товарен патен транспорт за наем или надоместок;
• набавка на патнички возила (со исклучок на добро оправдани случаи проценети како дозволен трошок при евалуација на предлог проектите);
• трошоци за набавка на половна опрема;
• данок на додадена вредност (ДДВ) за сите набавки од ставот 1 од овој член;
• трошоци за директен маркетинг и
• трошоци за реализација на активности кои претходно биле финансирани од други извори.

Единствено трошоците настанати за активности спроведени за времетраење на проектот, а кои се во согласност со одобрениот Буџет на проектот ќе се сметаат за подобни трошоци.

Трошоците предвидени во буџетот на проектот треба да соодветствуваат на активностите предвидени во проектната апликација.

Фондот го задржува правото да преговара со победниците по однос на дефинирање на активностите и буџетот на проектот на основа на препораки добиени од Комисијата за оценување и избор (во натамошниот текст: Комисијата), а пред потпишување на Договорот за доделување на награда.

Во случај проектот да се базира на веќе постоечки права на интелектуална сопственост, Натпреварувачот е должен, заедно со предлог-проектот, да достави доказ за право на користење на интелектуалната сопственост во вид на договор за лиценцирање, договори за „in-kind“ придонес или друг вид на договор кој потврдува дека Натпреварувачот има право на користење на интелектуалната сопственост на која се базираат резултатите од проектот.

Фондот нема да биде одговорен за спорови поврзани со правата на интелектуална сопственост помеѓу Натпреварувачот/Корисникот на финансиските средства и трети страни. Натпреварувачот не смее свесно или намерно да ги нарушува правата на интелектуална сопственост на кое било трето лице.

Сите права на интелектуална сопственост и „know-how“ кои ќе бидат создадени за време на имплементација на Проектот и/или како резултат на спроведувањето на Проектот му припаѓаат на Корисникот и доколку е применливо, Корисникот треба да ги заштити правата на интелектуална сопственост.

Постапката, од прием на пристигнатите апликации се до селекцијата и донесувањето на конечна одлука за избор и доделување на финансиски средства наградените натпреварувачи, се состои од неколку чекори:

• Административна проверка на доставените документи (дали -документацијата е комплетна и во согласност со условите за подобност наведени во јавниот повик)
• Прва оцена на предлог-проектот (предселекција)
• Пичинг односно презентација на предселектираните предлог-проекти пред Комисијата за оценување и избор (опционално)
• Селекција на најдобри предлог-проекти 
• Потпишување на договори

Секој предлог-проект се оценува од Комисија за оценување и избор која се состои од пет членови во состав:

• Двајца (2) членови – надворешни експерти од областа на предизвикот
• Двајца (2) членови – претставници на партнерските организации
• Еден (1) член – претставник на Фондот

Комисијата работи врз основа на Деловник за работа на Комисија за оценување и избор кој се усвојува на првиот состанок на Комисијата.

Главните критериуми за оценување на предлог проектите се:

• Степен на иновативност
• Капацитет на проектниот тим
• Квалитет на проектот
• Потенцијал на пазарот
• Влијание

Фондот го задржува правото да не додели награда доколку нема доволно квалитетни предлог-проекти или не се исполнети условите за доделување на наградата согласно овие Правила и условите наведени во Јавниот повик.

Главните критериуми и подкритериуми за евалуација на проектите се опишани во образецот на Табелата за оценување.

Проектната документација задолжително се доставува на обрасци изготвени од страна на Фондот. Сите обрасци за аплицирање може да ги преземете со клик на копчето „Преземи документација“.  

При пријавување на јавниот повик потребно е да се достават, потпишани и заверени со печат, следните документи:

• Уредно пополнет образец за проектна апликација;
• Уредно пополнет образец за буџет на проектот;
• Изјава на Натпреварувачот за прифаќање на условите на Фондот;
• Нотарски заверена Изјава за сопственичка – основачка структура на Натпреварувачот;
• Уредно пополнет прашалник за животна средина;
• Кратки биографии на лицата кои го сочинуваат проектниот тим, ангажиран во проектот (најмногу за 5 (пет) лица).

Целокупната документација треба да биде доставена на македонски јазик.

Проектната документација заедно со кратки биографии да се прикачат на формуларот со клик на копчето „Аплицирај“.

Рокот за аплицирање на јавниот повик е до 01/09/2022 година, до 14:00 часот.

За финансирање ќе бидат земени во предвид само оние предлог проекти кои се доставени на горенаведениот начин и во дадениот рок.

Правилата и процедурите за спроведување, следење и надзор на проектот се дефинирани во документот Правила за организирање и спроведување на натпревари и предизвици за поттикнување на иновативноста во приоритетните области од науката и технологијата од 20.01.2020 година, Правила  за дополнување на Правилата за организирање и спроведување на натпревари и предизвици за поттикнување на иновативноста во приоритетните области од науката и технологијата од 16.03.2020 година и Правила  за дополнување на Правилата за организирање и спроведување на натпревари и предизвици за поттикнување на иновативноста во приоритетните области од науката и технологијата од 01.06.2020 година.

За сите прашања и дополнителни информации поврзани со овој повик можете да ја користите електронската адреса: klimatskipredizvik@fitr.mk

За презентација на правилата и условите за аплицирање на овој повик, Фондот ќе организира инфо-настани. Информациите за датумите на одржување на инфо-настаните ќе бидат навремено објавени на веб-страницата на Фондот како и на социјалните мрежи (Фејсбук и Инстаграм).