Përballja me ndryshimet klimatike 2022

Sfida synon të inkurajojë rritjen e të ashtuquajturave aktivitete klimatike, respektivisht aktivitete për zhvillimin e teknologjive inovative, produkteve dhe proceseve për të zbutur ose përshtatur efektet e ndryshimeve klimatike, të cilat do të kontribuojnë në përpjekjet globale për të përballuar ndryshimet klimatike dhe përfshirjen më aktive të sektorit privat në zhvillimin e bizneseve të gjelbra dhe hapjen e vendeve të reja të punës në këtë fushë.

Garuesit e kësaj sfide duhet të aplikojnë me propozim-projektin që përfshijnë zhvillimin e inovacionit, teknologjive klimatike, produkteve dhe/ose proceseve, që kontribuojnë në zbutjen ose reduktimin e pasojave nga ndryshimet klimatike.

Teknologjitë klimatike për zbutjen ose mitigimin (Clean Technologies) janë teknologji dhe aktivitete për të kufizuar vëllimin ose shpejtësinë e ngrohjes globale afatgjatе dhe efektet e saj. Shembuj të sektorëve ku aplikohen këta teknologji janë energjia, industria dhe transporti.

Shembuj të aktiviteteve tipik për zbutje:

• Reduktimi i emetimeve të gazeve serrë ose stabilizimin në energjetik, transport, industri dhe bujqësi nëpërmjet zbatimit të burimeve të reja dhe të rinovueshme të energjisë, masave për përmirësimin e efikasitetit energjetik të gjeneratorëve, makinerive dhe pajisjeve, ose nëpërmjet menaxhimit të kërkesës.
• Ulja e emetimeve të metanit nëpërmjet menaxhimit të mbeturinave ose trajtimit të ujërave të zeza.
• Zhvillim, transferim dhe promovim të teknologjive dhe njohurive si dhe ndërtim të kapaciteteve që kontrollojnë, reduktojnë ose parandalojnë emetimet antropogjene të gazeve serrë, veçanërisht në menaxhimin me mbeturinat, transportin, energjetikën, bujqësin dhe industrin.
• Mbrojtja dhe forcimi i humnerave dhe rezervuarëve të gazit serrë nëpërmjet menaxhimit të qëndrueshëm të pyjeve, pyllëzimit dhe ripyllëzimit, rehabilitimit të zonave të prekura nga thatësira dhe shkretëtirëzimit.
• Hulumtim dhe monitorim në lidhje me zbutjen e ndryshimeve klimatike.

Teknologjitë e përshtatjes klimatike (Teknologjitë klimatike) janë teknologji dhe aktivitete për të reduktuar cenueshmërinë e sistemeve sociale dhe biologjike ndaj ndryshimeve klimatike dhe përshtatjen e tyre ndaj ngrohjes globale. Shembuj të sektorëve ku aplikohen këto teknologji janë bujqësia, shëndetësia dhe pylltaria.

Shembuj të aktiviteteve tipik të përshtatjes:

• Inkurajimi i kursimit të ujit në zonat ku pritet rritje e presionit të ujit për shkak të ndryshimeve klimatike.
• Promovimi i kulturave që janë rezistente ndaj nxehtësisë dhe thatësirës dhe metodave për ujitje nëpërmjet të cilave kursehet uji për tu bërë ballë ndryshimeve klimatike.
• Inkurajimi i një përzierjeje të larmishme të praktikave për menaxhimit me pyjet dhe pemëve që do të ofrojnë mbrojtje kundër pasigurive që i sjellin ndryshimet klimatike.
• Promovimi i ndryshimeve në praktikat e peshkimit me qëllim që të arrihet adaptimi në numrin dhe në speciet e synuara. Prezantim të fleksibilitetit në pajisjet që shfrytëzohen, speciet që peshkohen, zonat e peshkimit që menaxhohen dhe vendndodhjet nga ku ata gjuhen.
• Zbatimi i masave për parandalimin dhe menaxhimin me përmbytjet, si menaxhimi i pellgjeve të lumenjve, ripyllëzimi dhe rigjenerimi i ligatinave.
• Zhvillim të masave emergjente për parandalim dhe gatishmëri, ndërmjet të cilave edhe programe të sigurimit për trajtimin e fatkeqësive të mundshme klimatike.

Zbatimi i projektit mund të jetë deri në 12 (dymbëdhjetë) muaj.

Fondi, në bazë të rrethanave të justifikuara, mund të miratojë prolongim të zbatimit të projektit deri në 6 (gjashtë) muaj.

Për financimin e projekteve në kuadër të kësaj thirrjeje është paraparë buxhet i përgjithshëm prej 7.500.000 (shtatë milionë e pesëqind mijë) denarë.

Për propozim-projekt individual, Fondi siguron financim deri në 90% (nëntëdhjetë për qind) të buxhetit të përgjithshëm të projektit, në shumën maksimale prej 1.500.000 (një milion e pesëqind mijë) denarë.

Nga ana e Garuesit duhet të sigurohet minimum 10% (dhjetë përqind) nga buxheti total i projektit.

Mjetet e marra nga Fondi mbi çfarëdo lloj baze tjetër ose cilësdo ndihmë tjetër shtetërore, nuk do të konsiderohen si mjete të pranueshme për bashkëfinancim nga ana e Garuesit – shfrytëzues i mjeteve financiare nga Fondi.

Nëse nuk ka propozim-projekte cilësore të mjaftueshme ose nuk plotësohen kushtet për financim, Fondi mban të drejtën të mos ndajë mjete financiare.

• Kriteret e përshtatshmërisë që duhet të plotësohen nga garuesi janë:

  • të jetë shoqëri tregtare e themeluar në përputhje me Ligjin për shoqëritë tregtare dhe e regjistruar në Regjistrin qendror të Republikës së Maqedonisë së Veriut;
  • të ardhurat vjetore të garuesit nuk duhet të kalojnë 10.000.000 (dhjetë milionë) euro në kundërvlerë në denarë, sipas raporteve financiare për dy vitet paraprake fiskale;
  • numri mesatar i të punësuarve nuk duhet të kalojë 250 punonjës;
  • Të mos ketë ndërlidhje (sipas Ligjit për Shoqëritë Tregtare) me një ndërmarje tjetër dhe/ose ISHP, të ardhurat vjetore të së cilës i kalojnë 10,000,000 (dhjetë milionë) euro dhe numri mesatar i të punësuarve nuk i kalon 250 në dy vitet e mëparshme fiskale, përveç në raste të ndërlidhjes me një institucion të arsimit të lartë, përkatësisht me institucion kërkimor shkencor;
  • ndaj tij nuk ka filluar procedurë falimentimi ose likuidimi;
  • të ketë shlyer detyrimet e skaduara në bazë të detyrimeve dhe kontributeve publike;
  • ndaj tij të mos ketë filluar asnjë procedurë për ekzekutim të dhunshëm të kërkesave monetare të skaduara;
  • në përputhje me Ligjin për Kontrollin e Ndihmës Shtetërore dhe Dekretin për kushtet dhe procedurën për dhënien e ndihmës me rëndësi të vogël (de minimis) të përmbush kushtet e mëposhtme:
    • të mos ketë akumuluar më shumë se 200 000 (dyqind mijë) euro ndihmë të rëndësisë së vogël për një periudhë trevjeçare fiskale, duke përfshirë edhe shumën e kërkuar të mjeteve nga Fondi;
    • të mos ketë akumuluar më shumë se 100 000 (njëqind mijë) euro ndihmë të rëndësisë së vogël për një periudhë trevjeçare fiskale, duke përfshirë edhe shumën e kërkuar të mjeteve nga Fondi, nëse ndërmarrja është aktive në sektorin e transportit rrugor;
    • të mos jetë në vështirësi (shoqëri në vështirësi është një ndërmarrje që nuk është në gjendje të përmbushë detyrimet e saj nga burimet e veta ose me mjetet që mund të marrë nga pronari/aksionarët e saj ose kreditorët për të ndalur humbjet, të cilat pa ndërhyrje të jashtme nga ofruesit e mjeteve sigurisht do të çojnë në ndërprerjen afatshkurtër dhe afatgjatë të veprimtarisë së ndërmarrjes) dhe
    • të mos merret me prodhimin e qymyrit.

Aktivitetet

Propozim–projekti duhet të përfshijë aktivitete për zhvillimin ose zbatimin e teknologjive, produkteve dhe proceseve për të zbutur ose përshtatur efektet e ndryshimeve klimatike.

Aktivitetet mund të përfshijnë:

• Zhvillim të një zgjidhjeje të re, inovative në faza nga një koncept i vërtetuar deri në zgjidhje funksionale në mjedis real për qëllimet e zbutjes ose përshtatjes ndaj ndryshimeve klimatike;
• Aktivitetet për testimin i një produkti, shërbimi ose modeli të ri me qëllim zbutjen ose përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike;

• Aktivitetet për hulumtim dhe zhvillim të teknologjive klimatike;
• Dizajnim dhe zhvillim të një prototipi të teknologjive klimatike;
• Aktivitetet për futjen e teknologjisë së re klimatike;
• Aktivitetet për shumëfishimin e teknologjive klimatike dhe/ose aktivitetet në mjedise të tjera dhe grupe të tjera të synuara.

Lista e mësipërme e aktiviteteve nuk është kufizuese.

Shpenzime të pranueshme për financim

Shpenzime të pranueshme për financim janë:

• pagat bruto me shtesat e pagës të përfshira, të përcaktuara në përputhje me Ligjin e Marrëdhënieve të Punës (punë në pushime, punë gjatë së dielës, punë në turne, punë gjatë natës, etj.) për personat që janë ose do të punësohen nga shfrytëzuesi dhe marrin pjesë drejtpërdrejt në zbatimin e projektit. Shuma e pagave bruto për punonjësit e angazhuar në projekt duhet të korrespondojë me praktikat e vendosura të shfrytëzuesit para fillimit të projektit, të reduktuara nga shuma e subvencionit të mundshëm shtetëror të marrë në bazë të pagës;
• furnizimi dhe/ose huazimi i pajisjes dhe materiale harxhuese për hulumtim dhe zhvillim;
• shërbimet e nënkontraktuara për hulumtim dhe zhvillim (p.sh. testimi, shërbimet laboratorike, etj.);
• angazhimi i ekspertëve/këshilltarëve për hulumtim dhe zhvillim;
• angazhimi i konsulentëve për nevoja të lidhura drejtpërdrejt me rezultatet e projektit (ekspertizë në menaxhimin e inovacionit, menaxhimin financiar, mobilizimin e mjeteve, zhvillimin e biznesit, ekspertizën e marketingut për testimin e tregut dhe validimin e shfrytëzuesëve të mundshëm, punëve juridike, mbrojtjen e pronës intelektuale, etj.);
• përgatitja dhe parashtrimi i kërkesës për patent, mbrojtje të markës tregtare dhe/ose dizajnit industrial;
• mbështetje për zyrën dhe biznesin (marrja me qira e hapësirës për zyre, shpenzimet e përgjithshme, provizionet bankare, shërbimet e kontabilitetit, pritja dhe llojet e tjera të kostove operative në lidhje me zbatimin e projektit) në një shumë maksimale prej 15% të buxhetit total të projektit.

Lista e shpenzimeve të pranueshme nuk është gjithëpërfshirëse.

Shpenzime të papranueshme për financim janë:

• shpenzime për furnizim të mallrave, shërbimeve dhe punëve nga ndërmarrjet publike vendore, përveç shpenzimeve të përgjithshme;
• shpenzime të interesit ose borxhit të anës tjetër;
• shpenzime dhe provizione për të kaluarën ose humbje apo borxhe të mundshme në të ardhmen;
• mbulim të humbjeve si rezultat i këmbimit valutor, tarifave dhe gjobave;
• shpenzime për ushqim dhe hotelierike;
• shpenzime për rekrutim të personelit (shpenzime për shpallje të konkursit, komisione nga agjencitë e punësimit, shpenzime që lidhen me përzgjedhjen e kandidatëve, etj.) dhe shpenzime për zhvendosje;
• blerje të tokës ose ndërtesave, përfshirë dhe rinovimin;
• pagesa me para në dorë nga llogaria e caktuar e projektit;
• aktivitetet e eksportit (shpenzimet e lidhura drejtpërdrejt me eksportin e produkteve, me krijimin dhe operimin e një rrjeti shpërndarës etj. ose për shpenzime të tjera aktuale të Garuesit që lidhen me aktivitetet e eksportit);
• tarifat vjetore për mirëmbajtje të patentave (me përjashtim të rasteve të justifikuara mirë të vlerësuara si shpenzime të lejueshme gjatë vlerësimit të propozim-projektit);
• shtesa të pagave në formën e rekursit për pushim vjetor, pagën e trembëdhjetë, performancën e punës, etj.;
• shpenzimet për shërbime konsulence të ofruara nga pronari/ët e shfytëzuesit si dhe personat e autorizuar nga ana e Shfrytëzuesit (udhëheqës/drejtor);
• shpenzimet për shërbimet konsulence të ofruara nga personat e punësuar nga ana e Shfrytëzuesit;
• marrja me qira e lokaleve afariste nga qiradhënësi që merr pjesë në aktivitetet e projektit ose personi është në ndërlidhje me shfrytëzuesin;
• furnizim të mjeteve për transport të mallrave nga ndërmarrjet që kryejnë transport rrugor të mallrave me qira ose tarifë;
• furnizim të automjeteve të pasagjerëve (me përjashtim të rasteve të justifikuara mirë të vlerësuara si shpenzime të lejueshme gjatë vlerësimit të propozim-projektit);
• shpenzime për furnizim të pajisjeve të përdorura;
• tatimin mbi vlerën e shtuar (TVSH) për të gjitha furnizimet nga paragrafi 1 i këtij neni;
• shpenzimet për marketing direkt dhe
• shpenzimet për realizimin e aktiviteteve që më parë janë financuar nga burime të tjera.

Si shpenzime të pranueshme do të merren parasysh vetëm shpenzimet e bëra për aktivitete të kryera gjatë kohëzgjatjes së projektit, të cilat janë në përputhje me buxhetin e miratuar të projektit dhe Rregulloren për organizimin dhe zbatimin e garave ose sfidave për nxitjen e inovacionit në fushat prioritare të shkencës dhe teknologjisë.

Shpenzimet e parashikuara në buxhetin e projektit duhet të korrespondojnë me aktivitetet e parashikuara në aplikacionin e projektit.

Fondi mban të drejtën për të negociuar me fituesit në lidhje me përcaktimin e aktiviteteve dhe buxhetin e projektit mbi bazën e rekomandimeve të marra nga Komisioni i vlerësimit dhe përzgjedhjes (në tekstin e mëtejmë: Komisioni), para nënshkrimit të Marrëveshjes për ndarjen e shpërblimit.

• Në rast se projekti bazohet në të drejtat ekzistuese të pronësisë intelektuale, Garuesi është i detyruar që përpara nënshkrimit të Marrëveshjes për ndarjen e Shpërblimit, të dorëzoj dëshmi për të drejtën e përdorimit të pronës intelektuale në formën e një marrëveshjeje licencimi, marrëveshje për kontribut “in-kind” ose lloj tjetër marrëveshjeje që konfirmon se Garuesi ka të drejtë të shfrytëzoj pronësinë intelektuale në të cilën bazohen rezultatet e projektit.

  Fondi nuk është përgjegjës për mosmarrëveshjet  lidhur me të drejtat e pronësisë intelektuale ndërmjet Shfryëzuesit të mjeteve financiare dhe palëve të treta.

  Të gjitha të drejtat e pronësisë intelektuale dhe „know-how“ që do të krijohen gjatë zbatimit të Projektit dhe/ose si rezultat i zbatimit të Projektit i përkasin Shfryëzuesit dhe nëse është e zbatueshme, Shfryëzuesi duhet të mbrojë të drejtat e pronësisë intelektuale.

   

Procedura, nga marrja e aplikacioneve të pranuara deri te selektimi dhe marrja e vendimit përfundimtar për përzgjedhje dhe dhënien e mjeteve financiare për garuesit e shpërblyer, përbëhet nga disa hapa:

• Verifikimi administrativ i aplikacioneve (nëse aplikacioni është i plotë dhe në përputhje me kushtet e përshtatshmërisë të theksuara në thirrjen publike)
• Vlerësimi i parë i propozim-projektit (selektimi paraprak)
• Peeling respektivisht prezantimi i propozim-projekteve të paraselektuara para Komisionit për vlerësim dhe përzgjedhje (opsionale)
• Selektimi i propozim-projekteve më të mira
• Nënshkrimi i marrëveshjeve

Çdo propozim-projekt vlerësohet nga Komisioni për vlerësime dhe zgjedhje që përbëhet nga pesë anëtarë, të përbërë nga:

• Dy (2) anëtarë – ekspertë të jashtëm në fushën e sfidës
• Dy (2) anëtarë – përfaqësues të organizatave partnere
• Një (1) anëtar – përfaqësues i Fondit

Komisioni punon në bazë të Rregullores për punë të Komisionit për vlerësim dhe zgjedhje që miratohet në mbledhjen e parë të Komisionit.

Kriteret kryesore për vlerësimin e propozim-projekteve janë:

• Shkalla e inovacionit
• Kapaciteti i ekipit të projektit
• Cilësia e projektit
• Potenciali i tregut
• Ndikimi

Fondi mban të drejtën të mos ndajë shpërblim nëse nuk ka propozim-projekte cilësore të mjaftueshme ose nuk plotësohen kushtet për dhënien e shpërblimit në përputhje me këto Rregulla dhe kushtet e theksuara në Thirrjen Publike

Kriteret dhe nënkriteret kryesore për vlerësimin e projektit janë përshkruar në formularin e Tabelës së vlerësimit.

Dokumentacioni i projektit detyrimisht dorëzohet në formular të përgatitur nga ana e Fondit. Të gjithë formularët për aplikim mund ti shkarkoni duke klikuar në butonin “Shkarko Dokumentacionin”.

Me kujdes të plotësohen, nënshkruhen dhe vulosen:

• Formular për aplikim të projektit;
• Formular për projekt buxhetin;
• Deklarata e Garuesit për pranimin e kushteve të Fondit;
• Deklaratë e noterizuar për pronësinë – strukturën themeluese të Garuesit dhe
• Biografi të shkurtra të personave që përbëjnë ekipin e projektit, të angazhuar në projekt (më së shumti për 5 (pesë) persona).

Gjithë dokumentacioni duhet të dorëzohet në gjuhën maqedonase.

Dokumentacioni i projektit së bashku me biografi të shkurtra (CV-të) duhet t’i bashkëngjiten formularit duke klikuar butonin “Apliko”.

Afati i fundit për aplikim në thirrjen publike është deri më 01.09.2022, deri në ora 14:00.

Për financim do të meren parasysh vetëm ato propozim-projekte që janë dorëzuar në mënyrën e mësipërme dhe brenda afatit të caktuar.

Rregullat dhe procedurat për zbatimin, monitorimin dhe mbikëqyrjen e projektit janë të përcaktuara në Rregulloren për organizimin dhe zbatimin e garave dhe sfidave për nxitjen e inovacionit në fushat prioritare të shkencës dhe teknologjisë  nga 20.01.2020 dhe Rregulloren për plotësimin e Rregullores për organizimin dhe zbatimin e garave dhe sfidave për nxitjen e inovacionit në fushat prioritare të shkencës dhe teknologjisë nga 16.03.2020 dhe 01.06.2020.

Për të gjitha pyetjet dhe informatat shtesë në lidhje me këtë thirrje mund të shfrytëzoni adresën elektronike: klimatskipredizvik@fitr.mk

Për prezantimin e rregullave dhe kushteve për aplikim në këtë thirrje, Fondi do të organizojë info-evente. Informacioni për datat e info-eventeve do të publikohet me kohë në faqen e internetit të Fondit si dhe në rrjetet sociale (Facebook dhe Instagram).